Salmonella – một trong những nguyên nhân chính gây nhiễm khuẩn thực phẩm, đã và đang trở thành một thách thức lớn trong ngành chăn nuôi heo. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết và khoa học nhất về tình trạng nhiễm khuẩn Salmonella ở heo con sau cai sữa, đặc biệt qua nghiên cứu mới nhất thực hiện tại Tây Ban Nha.
Tỷ lệ nhiễm khuẩn và bài thải: Tình hình thực tế
Theo một nghiên cứu gần đây trên 495 heo con từ 5 trang trại dương tính với Salmonella, tỷ lệ nhiễm khuẩn là 36%, trong khi tỷ lệ bài thải vi khuẩn qua phân là 35%. Đáng chú ý, hầu hết những heo con bài thải Salmonella đều đã bị nhiễm trước đó (chiếm 70%). Dù không biểu hiện triệu chứng lâm sàng, chúng vẫn đóng vai trò quan trọng trong duy trì nguồn nhiễm tại trang trại.
Sự bài thải vi khuẩn không liên tục là một yếu tố làm khó khăn trong việc đánh giá mức độ thực sự của dịch bệnh. Điều này cho thấy rằng việc chỉ dựa vào phân tích mẫu phân từ tăm bông trực tràng có thể dẫn đến việc đánh giá thấp tỷ lệ nhiễm khuẩn.
Nguồn gốc và đặc điểm các serotype Salmonella
Trong số các serotype được phát hiện, S. Typhimurium (35,4%) là phổ biến nhất, tiếp theo là S. Rissen (17,1%), S. Derby (10,9%) và S. Bovismorbificans (10,3%). 89% các serotype này cũng được tìm thấy ở heo nái cùng trang trại, cho thấy sự lây truyền mạnh mẽ giữa heo nái và heo con.
Phân tích di truyền bằng phương pháp PFGE khẳng định rằng 75% các chủng Salmonella giữa heo nái và heo con có mức tương đồng di truyền trên 90%. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự lây lan Salmonella trong nội bộ trang trại.
Vai trò của sữa non trong bảo vệ heo con
Một phát hiện quan trọng là giá trị ELISA (đo nồng độ kháng thể) cao hơn đáng kể ở heo con không bị nhiễm bệnh (%OD trung bình 17,3) so với heo con nhiễm bệnh (%OD trung bình 12,0). Điều này nhấn mạnh vai trò của sữa non trong việc bảo vệ heo con khỏi Salmonella, nhờ cung cấp lượng globulin miễn dịch cao từ heo mẹ.
Để tăng cường chất lượng sữa non, việc tiêm vắc-xin cho heo nái trước khi sinh được coi là một biện pháp khả thi. Tuy nhiên, cần thêm các nghiên cứu để chứng minh hiệu quả lâu dài của phương pháp này.
Chiến lược phòng ngừa nhiễm khuẩn Salmonella trong trang trại
Để kiểm soát tình trạng Salmonella, cần triển khai các giải pháp đồng bộ như:
- Đảm bảo heo con tiêu thụ đủ sữa non: Chỉ vài giờ đầu sau sinh đã quyết định khả năng miễn dịch của heo con.
- Sử dụng phụ gia thức ăn: Các chất như axit hữu cơ, prebiotic đã chứng minh khả năng giảm bài thải Salmonella ở heo nái và heo con.
- Tiêm phòng vắc-xin: Cả heo nái lẫn heo con đều cần tiêm phòng đúng thời điểm để giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Tăng cường an toàn sinh học: Vệ sinh chuồng trại, hạn chế tiếp xúc giữa các đàn và kiểm soát nguồn thức ăn, nước uống.
Hướng nghiên cứu tương lai
Khi các biện pháp dự phòng bằng kháng sinh như colistin bị cấm, ngành chăn nuôi heo cần tìm kiếm các giải pháp thay thế bền vững hơn. Các nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc cải thiện chất lượng sữa non và đánh giá hiệu quả dài hạn của các chiến lược như tiêm phòng và sử dụng phụ gia.
Kết luận
Tỷ lệ nhiễm khuẩn Salmonella ở heo con sau cai sữa cao hơn nhiều so với dự đoán. Việc tăng cường các biện pháp phòng ngừa như cải thiện chất lượng sữa non và kiểm soát tình trạng bài thải ở heo nái là cần thiết để đảm bảo sức khỏe đàn heo và giảm thiểu nguy cơ lây lan dịch bệnh.
