Tỷ lệ tử vong cao trong đàn lợn đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, làm suy giảm cả chất lượng sản xuất lẫn kinh tế của ngành chăn nuôi lợn. Với chi phí từ 800 đến 1,000 USD cho mỗi con lợn nái bị mất, việc tìm kiếm giải pháp giảm thiểu tỷ lệ tử vong là vô cùng cấp thiết. Theo giáo sư Mike Tokach từ Đại học Bang Kansas, để đạt được mục tiêu này, cần có sự hợp tác của cả các nhà nghiên cứu, nhà di truyền học, bác sĩ thú y và đặc biệt là sự tham gia tích cực của nông dân.
Nỗ Lực Từ Dự Án Pig Livability
Dự án Pig Livability, một chương trình nghiên cứu kéo dài 5 năm do National Pork Checkoff và Foundation for Food and Agriculture Research tài trợ, đã và đang tìm hiểu các phương pháp nâng cao tuổi thọ của lợn nái và tỷ lệ sống sót của lợn con. Nhóm nghiên cứu Pig Livability đã đi sâu vào phân tích những yếu tố căn bản ảnh hưởng đến sức khỏe của lợn, từ chế độ ăn uống cho đến môi trường chăm sóc, nhằm xây dựng các chiến lược quản lý phù hợp.
Gần đây, đội ngũ nghiên cứu của dự án đã đưa ra một số phát hiện đáng kể liên quan đến việc nuôi dưỡng và chăm sóc lợn nái, từ giai đoạn nuôi dưỡng ban đầu cho đến khi sinh sản và cai sữa.
Nguyên Nhân Cơ Bản Gây Tổn Hại Cho Đàn Lợn NáI
Trong nhiều trang trại, một trong những nguyên nhân lớn nhất gây ra tử vong ở lợn nái là prolapse, hiện tượng suy yếu các mô nội tạng bao gồm xương chậu, trực tràng, âm đạo và tử cung. Jason Ross, một giáo sư tại Đại học Bang Iowa (ISU), cho biết prolapse chiếm từ 20% đến 30% các trường hợp tử vong ở lợn nái. Dù vậy, nguyên nhân gốc rễ của prolapse vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn.
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng lợn nái gầy hoặc những con có trọng lượng nhỏ khi phối giống có nguy cơ bị prolapse cao hơn so với những con có trọng lượng bình thường. Để giúp giảm nguy cơ prolapse, Ross khuyến khích nông dân sử dụng chỉ số điều kiện cơ thể (BCS) để tăng khẩu phần ăn cho lợn nái gầy hoặc đang trong giai đoạn cuối của thai kỳ.
Chăm Sóc Lợn Hậu Bị Từ Giai Đoạn Đầu
Với một số trang trại, tỷ lệ tử vong có thể xảy ra ngay từ giai đoạn lợn hậu bị chưa được phối giống. Thực tiễn hiện tại trong chăm sóc hậu bị thường bao gồm tiêm vắc-xin và tăng cường canxi, phốt pho khi lợn hậu bị gần đến kỳ phối giống. Tuy nhiên, điều này có thể tạo áp lực lớn lên hệ miễn dịch của chúng. Theo giáo sư Laura Greiner từ ISU, các nông dân thường tiêm khoảng 11 liều vắc-xin cho một con lợn hậu bị, từ giai đoạn 50 pound cho đến khi được phối giống, điều này có thể gây ra phản ứng viêm cao, ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể lợn hậu bị, thậm chí cả chân của chúng.
Một hệ miễn dịch hoạt động quá mức có thể dẫn đến các vấn đề về khớp và tử vong. Để đối phó với vấn đề này, Greiner và nhóm của bà đã tìm cách cải thiện sức khỏe khớp thông qua chế độ ăn uống.
Greiner cho biết: “Khi một con vật phát triển quá nhanh, các khớp có thể xuất hiện tổn thương, sau đó trở thành viêm khớp theo thời gian”. Việc bổ sung một lượng chất béo nhất định, như axit linoleic từ dầu ngô, vào khẩu phần ăn của lợn nái có thể giúp cải thiện khả năng sinh sản của chúng.
Chế Độ Dinh Dưỡng Tác Động Đến Sức Khỏe Của Lợn NáI
Một nghiên cứu của Greiner cho thấy rằng khi cho lợn hậu bị ăn chế độ ăn ít chất béo hoặc không có chất béo từ giai đoạn 50 pound cho đến khi đạt độ tuổi sinh sản, đã giúp giảm viêm khớp. Một nghiên cứu khác so sánh các tỷ lệ dinh dưỡng giữa hậu bị và lợn đực để xem xét ảnh hưởng của chúng lên hệ miễn dịch và sức khỏe khớp. Kết quả đáng ngạc nhiên là lợn hậu bị và lợn đực phát triển với tốc độ như nhau, bất kể tỷ lệ dinh dưỡng khác nhau. Điều này đặt ra câu hỏi về những ảnh hưởng dài hạn khi tác động lên sinh lý lợn bằng cách thay đổi chế độ ăn.
Hiện tại, Greiner và nhóm nghiên cứu đang tiếp tục thí nghiệm trên một trang trại tại Iowa với khoảng 11,000 con hậu bị. Nghiên cứu tập trung vào việc giảm tốc độ tăng trưởng của hậu bị trong khoảng thời gian một tháng để xem liệu điều này có cải thiện tuổi thọ của chúng thông qua việc giảm viêm khớp hay không.
Giảm Tỷ Lệ Tử Vong Ở Lợn NáI Thông Qua Hệ Thống Đánh Dấu Sớm
Chris Rademacher, giáo sư chẩn đoán thú y tại Đại học Bang Iowa, đã giúp một số trang trại xây dựng hệ thống đánh dấu sớm để nhận diện các con lợn nái có nguy cơ bị bệnh. Theo Rademacher, đội ngũ nhân viên trại lợn nhanh chóng nhận diện các dấu hiệu ban đầu như lợn không ăn hay không đứng dậy khi có người đi qua chuồng. Một số trang trại đã xây dựng hệ thống đánh dấu, yêu cầu một nhân viên đặt thức ăn trước chuồng và một người phía sau đánh dấu các con lợn cần được điều trị sau đó.
Với hệ thống này, một trang trại đã giảm tỷ lệ tử vong xuống 25% chỉ trong hai tuần. Điều này minh chứng cho hiệu quả của việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời để giảm thiểu tỷ lệ tử vong.
Cai Sữa – Thử Thách Lớn Với Lợn Con
Thử thách lớn nhất đối với lợn con là giai đoạn cai sữa, khi chúng phải chuyển từ sữa mẹ sang thức ăn. Tokach đã khẳng định rằng việc cho lợn con ăn trước khi cai sữa là vô cùng quan trọng, giúp giảm tỷ lệ giảm cân và cải thiện tốc độ tăng trưởng sau cai sữa. Ngoài ra, việc cho lợn con ăn trên thảm tại chuồng sau cai sữa cũng giúp giảm tỷ lệ tử vong.
Rademacher còn cho biết tuổi cai sữa cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tỷ lệ sống sót của lợn con. Khi cai sữa ở độ tuổi lớn hơn, tỷ lệ sống sót của lợn con tăng cao hơn. Ngoài ra, các yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng. Tokach đã phát hiện rằng lợn con từ các dòng di truyền trưởng thành sớm dễ bị giảm cân trong ba ngày đầu sau cai sữa, trong khi các dòng trưởng thành muộn không gặp vấn đề này.
Tóm Lại
Những nghiên cứu từ dự án Pig Livability đã mang đến cho các trang trại các giải pháp cải thiện sức khỏe của lợn mẹ và lợn con thông qua chế độ dinh dưỡng và chăm sóc đúng cách. Dù tác động của dinh dưỡng là nhỏ so với các yếu tố sức khỏe và di truyền, nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp giữa các chiến lược khoa học và thực tiễn chăn nuôi.
